Farmy fotowoltaiczne należą do odnawialnych źródeł energii, które zyskują coraz większą popularność na całym świecie. Systemy instalowane są zarówno w gospodarstwach domowych, rolnych, jak i dużych przedsiębiorstwach. Warto zatem przyjrzeć się, jak działają farmy słoneczne oraz w jaki sposób można uzyskać wsparcie finansowe w ich budowie?
Fotowoltaika odnosi się do systemu umożliwiającego czerpanie energii ze słońca. Ogniwa fotowoltaiczne wykonane z płytki krzemowej „przechwytują” promieniowanie słoneczne, po czym za sprawą falownika przekształcają prąd stały na prąd zmienny. Dzięki temu możliwe jest wykorzystanie wyprodukowanej energii w domowej lub firmowej instalacji elektrycznej. Pojedyncze ogniwa fotowoltaiczne połączone są szeregowo w moduły, które instalowane są na dachu, elewacji budynku lub gruncie.
Korzyści wynikające z elektrowni słonecznej można podzielić na te, które czerpiemy sami, czyli oszczędność na prądzie i niezależność energetyczna, a także te, które zyskuje nasza planeta. Instalacje fotowoltaiczne dostarczają bowiem tzw. zieloną energię, czyli nieszkodliwą dla środowiska naturalnego, niepowodującą hałasu ani zanieczyszczeń chemicznych.
Spis treści
Farma fotowoltaiczna – jak zacząć?
Aby założyć farmę fotowoltaiczną, należy w pierwszej kolejności dokonać wyboru odpowiedniej lokalizacji. Nie każda działka nadaje się pod budowę elektrowni słonecznej, konieczne bowiem jest zapewnienie jak najlepszego dostępu do promieni słonecznych. Farma fotowoltaiczna powinna powstać na płaskim terenie, na gruncie klasy IV lub niższej. W sąsiedztwie powinna znajdować się sieć niskiego lub średniego napięcia. Jest to o tyle ważne, gdyż wielkość instalacji jest zależna od rodzaju sieci, do jakiej można ją podłączyć. Blisko zlokalizowana sieć napięcia ułatwia zamontowanie przyłączenia i zawarcie umowy przyłączeniowej z lokalnym zakładem energetycznym.
Farmy fotowoltaiczne często powstają na niewykorzystanych użytkach rolnych, jednak ich wielkość powinna wynosić co najmniej 2 hektary. Teren nie może być zaciemniony przez drzewa lub budynki.
Audyt potencjalnej lokalizacji pozwala określić stan prawny działki oraz uwarunkowanie terenu. Jego wyniki są przekazywane inwestorowi wraz ze szczegółowym opisem oraz zaleceniami dalszych kroków. Dobrze przygotowany raport może wskazać ewentualne ryzyko związane z inwestycją (np. duża odległość od miejsca przyłączenia do sieci), a tym samym zaoszczędzić czas i wyeliminować późniejsze, zbędne koszty.
W przypadku farm fotowoltaicznych na terenie chronionym powyżej 0,5 ha oraz niechronionym powyżej 1 ha konieczne jest uzyskanie decyzji środowiskowej, która wskaże brak szkodliwego oddziaływania instalacji na środowisko naturalne.
Średni koszt farmy fotowoltaicznej (1MW) na 2021 r.:
- 50-500 kWp – ok. 3,5 mln zł/MWp,
- Mniejszych niż 1MWp – ok. 2,6 mln zł/MWp,
- Większych niż 1MWp – ok. 2 mln zł/MWp.
Przy inwestycji wynoszącej ok. 2 mln zł, wielkości 0,99MW, wydajności 999MWh z 0,99MW w pierwszym roku i stracie ok. 5% rocznie można uzyskać 4-5 mln zł zysku w ciągu 30 lat.
Jak założyć farmę fotowoltaiczną?
Aby postawić elektrownię słoneczną, inwestor musi posiadać prawo do dysponowania nieruchomością, na której ma się ona znaleźć. Zgodnie z Prawem budowlanym nie wymaga się pozwolenia na budowę w przypadku prac związanych z montażem urządzeń fotowoltaicznych o mocy nie większej niż 50 kW.
W przypadku instalacji fotowoltaicznej o mocy większej niż 6,5 kW konieczna jest jej zgodność z wymogami ochrony przeciwpożarowej. W SolarSpot zapewniamy pomoc w przygotowaniu dokumentacji niezbędnej do założenia farmy fotowoltaicznej, w tym uzyskanie pozwolenia na budowę.
Jakie dokumenty są potrzebne?
- Pozwolenie na budowę (w przypadku instalacji o mocy większej niż 50 kW),
- Projekt budowlany (projekt wykonawczy lub koncepcja techniczna w przypadku mikroinstalacji),
- Warunki przyłączenia (po złożeniu wniosku do Operatora Systemu Dystrybucyjnego),
- Zgodność z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego (jeśli instalacja jest nim objęta).
Jeśli działka może być przeznaczona pod elektrownię słoneczną, przystępuje się do opracowania projektu farmy fotowoltaicznej. Na tym etapie tworzy się plan zagospodarowania terenu wraz z układem paneli na działce i określeniem odstępów pomiędzy stołami z modułami. Należy wybrać odpowiednie urządzenia i opracować trasy kablowe.
Podczas projektowania farmy fotowoltaicznej dokonuje się również analizy zacienienia, tworzy schemat elektryczny oraz dobiera stację transformatorową, wymagane złączki, system monitoringu, oświetlenia i ogrodzenia. Należy także dokonać oszacowania produkcji energii elektrycznej dla danej lokalizacji w ujęciu miesięcznym i rocznym. Nie można również pominąć przygotowania kalkulacji efektywności całego systemu. Analiza taka dokonuje się na podstawie danych meteorologicznych i radiacyjnych.
Etap projektowania farmy fotowoltaicznej jest kluczowy, gdyż podczas niego dokonuje się wyboru technologii i ustalenie parametrów dla całej konstrukcji. Na ich podstawie są wydawane decyzje urzędowe, takie jak warunki przyłączeniowe. Operator energii elektrycznej wymaga określenia szczegółowych parametrów technicznych, które określać będą warunki przyłączenia farmy fotowoltaicznej. Zazwyczaj proces ten trwa 2-3 miesiące i wymaga uiszczenia opłaty przyłączeniowej. Źle zaprojektowana farma fotowoltaiczna może powodować straty energii, co z kolei przekłada się na mniejsze przychody z elektrowni słonecznej.
Farma fotowoltaiczna – dofinansowanie
Zgodnie z polityką Unii Europejskiej Polska przyjęła za cel zwiększyć udział OZE w miksie energetycznym do 23% do 2030 r. Plan zakładał 15% do końca 2020 r., jednak nie udało się tego osiągnąć. W związku tym rozwinięto system dofinansowania farm fotowoltaicznych. Inwestorzy planujący budowę farmy fotowoltaicznej mogą skorzystać z programów wsparcia, które znacznie obniżają koszt całej inwestycji. Aktualnie funkcjonuje program Mój Prąd 3.0, w ramach którego można uzyskać dopłatę w wysokości do 3000 zł.
Istnieje również możliwość skorzystania z programu Czyste Powietrze, w ramach którego można uzyskać 30 000 zł w przypadku poziomu podstawowego oraz 37 000 zł w przypadku poziomu podwyższonego. W tym przypadku konieczne jest przełączenie się na nowocześniejsze i efektywniejsze źródło ciepła (np. ogrzewanie elektryczne). Bardzo często można spotkać się również z lokalnymi programami dofinansowania, jednak w tym przypadku należy sprawdzić uregulowania odnoszące się do podwójnego dofinansowania. Niektóre programy pozwalają na łączenie dopłat. Przykładowo program Czyste Powietrze można łączyć z dofinansowaniem gminnym.
W składaniu wniosków o dofinansowanie na fotowoltaikę pomagają specjaliści SolarSpot w ramach współpracy, dzięki czemu klient nie musi posiadać obszernej wiedzy na ten temat.
Program odnoszący się do aukcji OZE został niedawno przedłużony o kolejne 5 lat, w związku czym będą one odbywać się co najmniej do 2027 r. Jednocześnie zniesiono obowiązek koncesyjny UER dla farm fotowoltaicznych o mocy do 1MW. Konstrukcje wolnostojące do 500 kWp nie mają również obowiązku uwzględnienia w Miejscowym Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy. Wymagany jest jedynie wpis do rejestru wytwórców energii elektrycznej. Z kolei panele fotowoltaiczne na dachach budynków przemysłowych całkowicie się zwolnione z tego obowiązku.
Farmy fotowoltaiczne w Polsce
W ostatnich latach głośno jest w mediach na temat zamykania kopalń węgla kamiennego. Rząd podpisał ze związkami zawodowymi, zarządami i producentami węgla umowę w sprawie restrukturyzacji górnictwa. Kopalnie mają zostać zamknięte do 2049 r. Zgodnie z krajowym celem ekologicznym przewiduje się, że do 2040 r. węgiel będzie stanowił zaledwie 11% miksu energetycznego. To spadek o ok. 80%. Oznacza to, że Polska coraz bardziej skłania się w stronę odnawialnych źródeł energii.
Jednocześnie wraz z początkiem tego roku odnotowaliśmy znaczne podwyżki cen prądu. Przedsiębiorcy zmuszeni są płacić dwukrotnie więcej niż się spodziewali. Opłata mocowa wynosi prawie 80 zł na każdą magawatogodzinę energii w godzinach poboru szczytowego. Coraz popularniejszym sposobem na obniżenie kosztów prądu i przejście na zieloną energię w naszym kraju są zatem farmy fotowoltaiczne. Polska jest obecnie czwartym co do wielkości rynkiem energii fotowoltaicznej w Europie. A to dopiero początek! Przewiduje się, że w ciągu najbliższej dekady powstanie ponad 3000 MWp farm fotowoltaicznych!
