Wśród przeciwników paneli słonecznych panuje przekonanie, że fotowoltaika zabija ptaki i owady. Jest to jednak nieprawda, która niepotrzebnie wprowadza lęk przed nowoczesną technologią. Panele fotowoltaiczne są w pełni bezpieczne zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt. Warto jednak przyjrzeć się źródłom plotek oraz dokładnie wyjaśnić, jak działa elektrownia słoneczna. Dzięki temu mamy nadzieję rozwiać wszelkie wątpliwości i obawy, a tym samym zachęcić do inwestowania w OZE jako kierunku rozwoju polskiej energetyki.
Przekonanie, że fotowoltaika zabija ptaki wiąże się to z informacjami docierającymi do Polski z Kalifornii. Istniejąca tam elektrownia nagrzewa powietrze do tego stopnia, że rani przelatujące nad nią zwierzęta. Jest to jednak pojedynczy przypadek, który dotyczy wyłącznie największego na świecie zakładu produkującego energię odnawialną ze Słońca. Mniejsze instalacje nie wytwarzają tak wysokiej temperatury. Potęgowane plotki tworzą jednak nieprawdziwe wrażenie, że instalacje fotowoltaiczne są niebezpieczne. Rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej i panele słoneczne w żaden sposób nie są szkodliwe dla środowiska naturalnego. Fotowoltaika nie dość, że nie zabija ptaków to jeszcze stanowi alternatywę dla tradycyjnych źródeł energii, po którą musimy sięgnąć, aby ratować naszą planetę.
Spis treści
Największa elektrownia słoneczna na świecie
Jednym z flagowych celów Kalifornii na poprzedni rok było produkowanie 1/3 energii za pomocą odnawialnych źródeł. Ze względu na to ambitne założenie inwestuje ogromne pieniądze w rozwój OZE. To właśnie w Kalifornii działa największa na świecie elektrownia słoneczna. Obiekt mieści się na pustyni Mojawe i rozciąga się na blisko 1,6000 hektarach. Elektrownia termalno-solarna Ivanpah zasila blisko 140 000 gospodarstw domowych na Zachodnim Wybrzeżu. Głównymi punktami kompleksu są trzy wieże o wysokości 140 metrów, dookoła których ustawione jest 350 000 paneli fotowoltaicznych.
Ogniwa działają na zasadzie lustra, odbijając promienie słoneczne i kierując je w stronę wież. W wieżach znajduje się woda, która zostaje ogrzana, po czym zmienia się w parę, napędzając turbiny generujące energię elektryczną. Łącznie elektrownia Ivanpah może wyprodukować blisko 400 MW, co stanowi aż 30% całej energii wygenerowanej przez Stany Zjednoczone za pomocą Słońca. Choć inwestycja zdecydowanie się opłaciła pod kątem ekonomicznym i wzorowo spełnia swoje zadanie, może to być to pierwszy, a zarazem ostatni tego typu obiekt w USA. Powodem tego jest fakt, że kalifornijska fotowoltaika zabija ptaki. Największa zaleta elektrowni jest jednocześnie jej największą wadą. Kompleks jest bowiem na tyle duży, że wpływa na otoczenie, znacznie podnosząc jego temperaturę.
Fotowoltaika zabija ptaki?
W kalifornijskiej elektrowni panele fotowoltaiczne odbijają promienie słoneczne w stronę wież. Powoduje to, że temperatura wokół nich podnosi się i może osiągnąć ponad 500°C. Słup gorącego powietrza wypuszczany jest przez wentylatory, które mają za cel chłodzić turbiny. Nie są to warunki, z którymi radzą sobie zwierzęta. Ptaki oraz owady, które przelatują nad wieżami zostają ranne i poparzone. Szkodliwe działanie potężnej elektrowni zostało udowodnione w zeszłorocznych testach. Szacuje się, że podczas przelatywania nad wieżami w ciągu miesiąca ginąć może nawet 50 ptaków. Wśród ofiar wysokiej temperatury są między innymi sokoły wędrowne. Twórcy nowej technologii stosowanej w elektrowni słonecznej Ivanpah poszukują sposobu na rozwiązanie problemu i zminimalizowanie śmiertelności ptaków. Jeśli uda się udoskonalić system generowania energii elektrycznej, możliwa będzie budowa podobnych elektrowni w innych miejscach.
Należy jednak pamiętać, że problem dotyczy wyłącznie tego jednego zakładu. W żadnej innej elektrowni na całym świecie nie odnotowuje się tak wysokiej temperatury. Przydomowe instalacje fotowoltaiczne oraz farmy słoneczne nie stanowią zagrożenia dla zwierząt. Wymogi odnoszące się do pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych kładą nacisk na bezpieczeństwo zarówno ludzi, jak i środowiska naturalnego. Własna produkcja prądu jest opłacalna, gdyż pozwala znacznie zredukować koszty energii zarówno w przypadku domów jednorodzinnych, jak i przedsiębiorstw. Uzyskana energia jest ekologiczna i niewyczerpalna, dzięki czemu nie zwiększa poziomu degradacji środowiska.
Czy fotowoltaika jest szkodliwa?
Każda działalność człowieka związana z tworzeniem nowej infrastruktury wpływa na przyrodę. Wpływ ten może być większy lub mniejszy. Oddziaływanie technologii może być jednak iewielkie względem ponoszonych korzyści środowiskowych w innych sektorach. Tak właśnie jest w przypadku fotowoltaiki. Instalacja nie emituje hałasu ani szkodliwych substancji chemicznych. Zużyte ogniwa można poddać recyklingowi i pozyskać z nich do 90% materiałów, w tym szkła i aluminium. Z tego względu na całym świecie odnotowuje się wzrost liczby elektrowni słonecznych i jest to tendencja wzrostowa. Szybki rozwój technologii z zakresu OZE sprawia, że najprawdopodobniej w przyszłości energia odnawialna będzie odgrywała jeszcze większą rolę w globalnej energetyce.
Rozwojowi ulega także obszar prawny. Powstają coraz bardziej proekologiczne przepisy i standardy postępowania, a także promowane są dobre praktyki w zakresie fotowoltaiki. Polska pod tym względem podąża za prekursorami OZE, takimi jak: Niemcy, Hiszpania, Francja oraz Wielka Brytania.
Wiele osób obawia się jednak, że panele fotowoltaiczne mogą szkodzić, jest to jednak niepotrzebna obawa, gdyż moduły nie wytwarzają trujących substancji ani hałasu. Efektywne komponenty systemu, możliwość utylizacji urządzeń, a także precyzyjne wytyczne co do konstruowania oraz montowania instalacji znacznie zmniejszyły jej wpływ na środowisko. Fotowoltaika na dachach budynków nie wiąże się z żadną szkodą dla zwierząt. Nie oślepia ich ani nie emituje fal elektromagnetycznych. Nawet w lato moduły nie nagrzewają się na tyle, aby stanowić zagrożenie dla ptaków.
Odpowiednie przebadanie terenu w przypadku instalacji na gruncie sprawia, że nie niszczy się siedlisk lęgowych. Pewność co do nieszkodliwość dla gatunków gniazdujących na ziemi uzyskuje się poprzez decyzję środowiskową oraz zgodność projektu z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzeni. Fotowoltaika jest szczególnie bezpieczna dla przyrody, gdy powstaje na polach uprawnych i ugorach. Wynika to z faktu, że konstrukcja jest zaprojektowana w taki sposób, aby umożliwić wzrost roślin i wypas zwierząt. Fotowoltaika dla rolnika nie zabiera dodatkowej przestrzeni, a może dostarczać energię elektryczną i zasilać urządzenia wykorzystywane w gospodarstwie.
Szacunek do przyrody musi iść w parze z rozwojem technologicznym. Korzyści, które ludzkość zdobywa za sprawą promieniowania słonecznego nie może wiązać się ze szkodą dla roślin i zwierząt. Podejmując każde działanie, musimy pamiętać, że człowiek stanowi zaledwie element ekosystemu, z którym musi współpracować. Rozwój nauki pozwolił nam opracować ekologiczne rozwiązania, których zastosowanie następuje z poszanowaniem natury. Poczucie odpowiedzialności za dotychczasowe oraz przyszłe działania ludzkości stanowi kierunek, który musi obrać każdy z nas, aby nasza planeta mogła istnieć i zapewniać przyszłym pokoleniom dogodne warunki do życia.
